BITURIGES Vivisci

BITURIGES Vivisci

Strabo Bituriges, cognomine Ioscoae (Ι᾿όςκους) Gallicam Gentem, h. e. Celticam, nuncupat, et eossolos in Aquitania alienigenas sive allophylos esse scribit, nec cum Aquitanis tributa conferre: ita nt eos ex Biturigibus Cubis ottos esse indicare videatur, qui ante Augusti principatum Celtis ac Celticae provinciae attribuebautur. Plinio l. 4. c. 19. vocantur Bituriges libert cognomine Ubisci, alias Vibisci inter Santones liberos et Aquitanos, et in Aquitania Ponuntur: Ptolemaeo Bituriges Vibisei, Βιτούριγις οἱ Οὐιβίςκοι in Aquitania quoque sub Santonibus. Corruptum

cognomen est Iosei, ac Ubisci, sincerum Vibisci ac Vivisci. b. litterâ in u. conversâ. Cette vetus marrmor Burdigalense civitatem Biturigum Viviscorum Burdigalum caput Gentis appellat. Augusto sacrum et Genio civitatis Bit. Viv. et Ausonius Burdigalensis a se ipso dicitur in Mosella, v. 438.

Vivisca ducens ab origine gentem.

A' Biturigibus Viviscis nomen accepit vitts Biturica, Columellae l. 3. c. 2. et Plinio l. 14. c. 2. uva Biturica memorata, ac vulgo Bidure dicta, ut Vineto placet, aut certe Burdigalensis, le Bourdelas. Biturtiges Vivisci a capite Gentis plerumque Burdigalenses dicuntur, les Bourdelos aut Bordelois: Ager vel pagus Burdigalensis, le Bourdlous. Biturigum Viviscorum emporium Burdigala, adiacens stagno maritimo, quod ostia Garumnae fluminis efficiunt, vocatur a Strabone. Sed hoc stagnum, vel hic lacus maritimus, hae λιμνηθάλαττα nunc Burdigalae nusquam apparet: Forte Divona, apud Ausonium Epigr 14. v. 32. de Claris Urbib. fons Burdigalae sacer. Ptolemaeo urbes Vibtscorum Biturigum, burdigala, ἡ Βουρδίγαλα, er Noviomagus Νουῒομαγος: ex quibus Burdigala in l. 8. et in terria Europae tabula eidem dicitur Aquitaniae urbs insignis, Τῆς Α᾿κουϊτανίας πόλις ἐπίσημος: Novimagus intercidit, nisi si forte est Solacum, locus ostio Garumnae proximus. Amm. Marcellin. in l. 15. scribit, in Aquitanica provincia, amplitudine crvitatum admodum culta, Burdigalam et Arvernos excellere, et Santones, et Pictavos. Paulinus in epistola ad Ausonium, nitentem Burdigalam nuncupat; Ausonius ipse loc. cit. v. 2. 3. patriam suam et natals solum nominat.

Burdigalam insignem Baccho, fluvitsque, virisque,

Moribus, ingenisque bominum, Procerumque Senatu,

et eam inter claras orbis Romani urbes numerat. Eutropius scribit, Tetticum Senatorem, Aquitaniae Praesidem, apud Burdegalam purpuram sumpsisse. Aethicus Burdigalam ab Aquis Tarbellicis 64 milia passuum abesse docet, a Blavuto, i. e. Blavia 19. a Mediolano Santomum 6. ab Aginno 74. millio: Tabula Peutingeriana Burdegalam appellat, et inter sinum Aquitanicum ac Blaviam collocat Burdegalim et Burdegalem quidam vocaverat: recentiores Fraci Anglique Bordellum mutilatô et corrupto nomine Burdigalae. Incolae Burdeaus, Nostri Bordeaux dicunt. In Notittis veteribus provinciarum et civitation Galliae dicitur provinciae Aquitanicae secundae Metropolis civitas Burdigalensium alias Burdegalensium, quinque civitatibus praesidens Aginnensium, Ecolismensium, Sontonum, Pictavorum et Petrrocororum: quibus recentiores Notitiae Sarl um, Malliacum, Lucionem, et Condomium, novas civitates provinciae Burdigalensis addidêre. Paulinus in eucharistico Burdigalae, Navigetam portam, i. e. portam Navalem ita dictam, et portum spatiosum commemorat. Posita est Butdigala ad sinistam seu Novempopulanam Gatumnae fluminis ripam, quae in occasum Solis ac Pyrenaeos montes spectat, et ibidem maiorem agri sui partem habet; nec tamen Novempopulanae provinciae attribuitur, sed Aquitaniae secundae, cuius caput ac Metropolis olim habita est, et nunc quoque habetur. Idem Rotomago Veliocassium et Caesaroduno Turonum, aliisque urbibus videmus accidisse: ex quibus Rotomagus, in ripa dextta Sequanae sive in Belgica cum maxima agri sui portione sita est: Caesarodunum in laeva ripa Ligeris, sive intra fines Aquitaniae cum magna agri sui parte est positum. At nihilominus tamen Rotomagus Lugdunensi secundae Merropolis attributa, non Belgicae provinciae, Caesarodunum seu civitas Turonorum provinciae Lugdunensi tertiae pro Mettopoli adscribitur, non Aquitaniae, Ceterum pagus Burdigalensis, ut maiore ex patte una cum ipsa Burdigala trans Garumnam est polsitus, Boios et Medulos similiter Transgarumnicos continet: qui licer ultra flumen Gatumnam siti sint, tamen Aquitaniae secundae cum Buridgala attribuuntur. Eôdem modô Veliocasses et Caleti citra Sequanam, quô Celtae a Belgis dividuntur, late sedes habent, ac nibtlominus simul cum Rotomago urbe, quae et ipsa cis Sequanam est, non Belgis seu provinciae Belgicae secundae, sed Celtis vel provinciae Lugdunensi 2. adscribuntur. Porttio igitur Biturigum Viviscorum fuêre haut dubie Meduli et Boii, cum Burdigalam caput Bitutigum Viviscorum pro capite et Metropoli habeant etiamnum, et Burdigalensis dioeceseos finibus contineantur. Apud Gregorium in l. 7. c. 31. Gundobaldus erat in urbe Burdigalensi, et idem nihilominus inc. 34. cum audîsset sibi exercitum propinquare Guntchramni, Garonnam transivit, Convenas petens: quasi tum Burdigala fuerit in ripa Garumnae citeriore vel dextta, non in ulterore aut sinistra, ubi nunc est. Id et videtur indicatre Appendix Chronici Fredegatii, ab auctote aequali eotum temporum composita: Carolus Princeps denuo Ligerem fiuvium transit, et usque Grumnam vel urbem Burdegalensem, vel castrum Blavium veniens occupavit. Tam Burdigalam quam Blaviam cis Garumnam ponit hisce capitis 109. verbis, ut et in c. 108. Egressi cum Rege suo Abdirama nomine, Garumnam transeunt, et Burdegalensem urbem pervenerunt. Egressi autem erant ex Hispania, quam paulo ante occupaverant Sataceni: quibus si ante Garumna transeundus fuit quam Burdigalam pervenite possent, Burdigala utique tum saltem trans Garumnam erat, h. e. ad tipam fluminis dextram sive Santonicam. Haec sunt diligenter consideranda: nisi si Historicos nostros omnia susque deque

miscuissse, et ordinem rerum ac situm locotum confusis verbis turbavisse volumus: quod leviter facerte non debemus, aut credere sine causa: praesetim cum eadem eisdem verbis in Annalibus Mettensibus seu in Chronico S. Arnulfi reperiamus, quae supra in Appendice Fredegarii. Hadt. Vales. Notit. Gall.